Chủ Nghĩa Xã Hội Hiện Thực Là Gì

Chủ Nghĩa Xã Hội Hiện Thực Là Gì

Chủ nghĩa xã hội khoa học là một lý thuyết quan trọng trong lĩnh vực xã hội học nhằm đem lại cái nhìn sâu sắc về cấu trúc và hoạt động của xã hội. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp một số thông tin giúp bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về chủ nghĩa xã hội khoa học là gì? Hãy cùng theo dõi nhé!

Phương pháp nghiên cứu đặc thù của chủ nghĩa xã hội khoa học

Dưới đây là một số phương pháp nghiên cứu đặc thù mà chủ nghĩa xã hội khoa học áp dụng:

Quan sát trực tiếp: Chủ nghĩa xã hội khoa học thường sử dụng phương pháp quan sát trực tiếp để nghiên cứu xã hội. Nó bao gồm việc quan sát và ghi chép các hành vi, tương tác và sự tương tác xã hội trong các tình huống thực tế. Qua việc quan sát trực tiếp, nhà nghiên cứu có thể thu thập thông tin chính xác về các hiện tượng xã hội.

Nghiên cứu tài liệu: Chủ nghĩa xã hội khoa học sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu để khám phá và phân tích các tài liệu như sách, bài báo, tư liệu lịch sử, tài liệu thống kê và các nguồn thông tin khác. Qua việc nghiên cứu tài liệu, nhà nghiên cứu có thể hiểu sâu hơn về các quy luật xã hội, sự phát triển xã hội và các hiện tượng xã hội khác.

Phỏng vấn: Chủ nghĩa xã hội khoa học sử dụng phương pháp phỏng vấn để thu thập thông tin từ người dân và các nhóm xã hội. Qua việc trò chuyện và phỏng vấn, nhà nghiên cứu có thể hiểu sâu hơn về quan điểm, kinh nghiệm và ý kiến của con người đối với các vấn đề xã hội.

Phân tích số liệu thống kê: Chủ nghĩa xã hội khoa học sử dụng phân tích số liệu thống kê để đo lường và phân tích các dữ liệu xã hội. Nó sử dụng các phương pháp thống kê để xác định mối quan hệ giữa các biến xã hội và đưa ra những phân tích chính xác về xã hội.

Mô hình hóa xã hội: Chủ nghĩa xã hội khoa học sử dụng mô hình hóa xã hội để tạo ra các mô hình, lý thuyết và khung nhìn lý thuyết về xã hội. Các mô hình này giúp nhà nghiên cứu hiểu và giải thích sự phát triển và tương tác trong xã hội.

Chủ nghĩa xã hội khoa học cũng nhấn mạnh vai trò của việc nghiên cứu các tư tưởng xã hội và tác động của chúng lên xã hội. Học thuyết này đồng thời đòi hỏi sự áp dụng các khái niệm và lý thuyết xã hội để hiểu và giải thích các hiện tượng xã hội.

Bài viết trên đây chúng tôi đã giải thích cho bạn đọc được khái niệm chủ nghĩa xã hội khoa học là gì cũng như các phương pháp nghiên cứu xã hội theo cách khoa học. Qua đó giúp bạn đọc có thể hiểu và giải thích các quy luật, quy tắc xã hội, phân tích các vấn đề xã hội và nghiên cứu mối quan hệ xã hội một cách hiệu quả.

Chủ nghĩa xã hội khoa học là gì? Do ai sáng lập?

Sau đây là khái niệm và nguồn gốc của học thuyết chủ nghĩa xã hội:

Chủ nghĩa xã hội khoa học là một lý thuyết được phát triển để nghiên cứu và am hiểu về xã hội theo cách khoa học. Học thuyết này cung cấp một phương pháp nghiên cứu chất lượng cao, khách quan và có tính phổ biến để nghiên cứu các hiện tượng và quy luật xã hội.

Chủ nghĩa xã hội khoa học áp dụng các phương pháp khoa học và lý thuyết để nghiên cứu về cách xã hội hoạt động, tương tác giữa cá nhân và nhóm, cũng như các quy luật và mô hình xã hội.

Chủ nghĩa xã hội khoa học do ai sáng lập?

Chủ nghĩa xã hội khoa học được sáng lập và phát triển bởi Karl Marx và Friedrich Engels. Hai nhà tư tưởng này đã đóng góp rất nhiều cho lý thuyết và phương pháp nghiên cứu xã hội khoa học. Các công trình quan trọng của họ như "Mô tả của sự bị áp bức" và "Chủ nghĩa Mác - Lênin" đã định hình nền tảng cho chủ nghĩa xã hội khoa học và có ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực này.

Karl Marx và Friedrich Engels đã khám phá và phân tích sự phân chia giai cấp, quy luật phát triển xã hội, cũng như vai trò của kinh tế trong quá trình lịch sử, góp phần quan trọng vào sự hiểu biết về xã hội và thực tiễn cải cách xã hội.

Giải đáp khái niệm chủ nghĩa xã hội khoa học là gì?

V.I.Lênin với việc xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô giai đoạn 1917-1924

Bàn về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, C.Mác đã từng dự báo đây là “một thời kỳ cải biến các mạng từ xã hội nọ sang xã hội kia”[1] và bước chuyển này được C.Mác gọi là “những cơn đau đẻ kéo dài”[2] của thời kỳ lịch sử đặc biệt. Tuy nhiên, do hoàn cảnh lịch sử, C.Mác chưa thể thực hiện các ý tưởng của mình trong hiện thực. Kế thừa và phát triển quan điểm của Mác về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, bằng thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện thực ở nước Nga và sau đó là Liên xô, V.I.Lênin khẳng định: “Thời kỳ quá độ ấy…là thời kỳ đấu tranh…giữa chủ nghĩa tư bản đã bị đánh bại nhưng chưa bị tiêu diệt hẳn, và chủ nghĩa cộng sản đã phát sinh nhưng còn rất non yếu”[3]. Vậy, “những cơ đau đẻ kéo dài” của thời kỳ lịch sử đặc biệt này được V.I.Lênin và những người bôn sê vích giải quyết ra sao trong thời kỳ đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội?    Khảo sát những di sản của V.I.Lênin cho thấy, những nghiên cứu tìm tòi về con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô dưới sự lãnh đạo của V.I.Lênin có thể phân chia làm ba thời kỳ: thời kỳ củng cố chính quyền Xô viết; thời kỳ bảo vệ chính quyền Xô viết; thời kỳ thực hiện chính sách kinh tế mới.    Thời kỳ củng cố chính quyền Xô viết: Từ tháng 11-1917 đến mùa Xuân năm 1918, trên cơ sở chính quyền xô viết đã thực hiện nhiệm vụ “tước đoạt của kẻ tước đoạt”, quốc hữu hóa ngân hàng và những ngành công nghiệp lớn nhờ đó mà giai cấp vô sản có thể nắm trong tay sinh mệnh và huyết mạch của nền kinh tế. Tháng 3-1918, Nga và Đức ký hòa ước, chiến tranh tạm dừng, nhờ đó mà nước Nga Xô viết có được cơ hội hoà bình chưa đầy nửa năm, V.I.Lênin đã nắm bắt cơ hội hòa bình hiếm hoi này, lập kế hoạch sơ bộ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Trong tác phẩm “Những nhiệm vụ trước mắt của chính quyền Xô viết” và “Luận về tính chất tiểu tư sản và tính chất ấu trĩ tả khuynh”, V.I.Lênin đã phác thảo kế hoạch sơ bộ của sự quá độ của nước Nga Xô viết tiến lên chủ nghĩa xã hội, đã nêu ra biện pháp và con đường thực hiện cải tạo xã hội chủ nghĩa.    Thời kỳ bảo vệ chính quyền Xô viết: Việc xác lập và củng cố chính quyền Xô viết đã làm cho những kẻ thù địch nước ngoài hết sức lo sợ. Từ nửa cuối năm 1918, chủ nghĩa đế quốc đã tập hợp liên minh 14 nước, phát động cuộc can thiệp vũ trang vào nước Nga, phối hợp với lực lượng phản động trong nước do Đê ni kin và Pét lua ra cầm đầu hòng lật đổ chính quyền Xô viết. Để đảm bảo chiến thắng trên chiến trường và bảo vệ được chính quyền Xô viết non trẻ, xây dựng xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa, từ mùa hè năm 1918 đến mùa xuân năm 1921, chính quyền Xô viết dưới sự lãnh đạo của V.I.Lênin đã tiến hành thực hiện “Chính sách cộng sản thời chiến” với các biện pháp như thủ tiêu quan hệ hàng hóa - tiền tệ, trưng thu lương thực thừa và thực thi hàng loạt những biện pháp có tính chất cưỡng chế nhằm huy động toàn lực cho công cuộc bảo vệ thành quả của cách mạng vô sản. Chính sách cộng sản thời chiến là một loại chính sách có tính tạm thời trong điều kiện hết sức ngặt nghèo và cấp bách của nước Nga Xô viết trong thời kỳ nội chiến và sự can thiệp vũ trang của nước ngoài. Việc thực thi chính sách cộng sản thời chiến có một tác dụng vô cùng quan trọng đối với việc đập tan sự can thiệp vũ trang của các nước đế quốc từ bên ngoài và bè lũ phản loạn chống phá cách mạng từ bên trong, bảo vệ được chính quyền Xô viết non trẻ. Thế nhưng, dùng biện pháp mệnh lệnh trực tiếp của nhà nước vô sản để điều tiết nền sản xuất và phân phối sản phẩm trong điều kiện 80% dân số là nông dân nghèo thì đó là cách làm thoát ly thực tế kinh tế, làm triệt tiêu các động lực thúc đẩy sản xuất phát triển và gây ra những bất ổn xã hội.    Thời kỳ thực hiện chính sách kinh tế mới: Sau khi chấm dứt nội chiến, năm 1921, nước Nga Xô viết bước đầu chuyển sang xây dựng và khôi phục kinh tế trong hòa bình trong điều kiện nền kinh tế bị tàn phá nặng nề, đối mặt với những nguy cơ khủng hoảng kinh tế và chính trị nghiêm trọng. Để giải quyết tình hình, tháng 3-1921, Đại hội X của Đảng Bônsêvích được triệu tập, quyết định bước chuyển từ chính sách kinh tế thời chiến sang phát triển kinh tế hàng hóa, là đặc trưng chủ yếu của chính sách kinh tế mới. Quyết định này đã thể hiện sự nhạy cảm đặc biệt của V.I.Lênin về chủ nghĩa xã hội và con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội từ một nước còn cơ bản là kinh tế tiểu nông như nước Nga, đánh dấu việc V.I.Lênin đã xác định được con đường phù hợp với nước Nga xây dựng chủ nghĩa xã hội. Việc thực thi chính sách kinh tế mới đã giúp cho nước Nga Xô viết chặn đứng nguy cơ khủng hoảng kinh tế, làm sống động lại nền kinh tế nhất là ở khu vực nông thôn với việc bãi bỏ chính sách trưng thu lương thực thừa và áp dụng chính sách thuế nông nghiệp, góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất hàng hóa, tăng cường cơ sở kinh tế xã hội chủ nghĩa, cải thiện được đời sống văn hóa vật chất của người nông dân, công nhân và người lao động nói chung.    Trong giai đoạn này, cùng với sự chỉ đạo quyết liệt trong xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện thực, V.I.Lênin đã có những nghiên cứu rất sâu sắc, lý giải nhiều vấn đề hết sức quan trọng.  Theo Lê nin, trước hết, để xây dựng chủ nghĩa xã hội thì cần phải không ngừng có sự nghiên cứu khảo nghiệm lâu dài thông qua thực tiễn. Thứ hai, cần phải coi việc phát triển lực lượng sản xuất, nâng cao năng suất lao động là nhiệm vụ quan trọng ở vị trí đầu tiên. Thứ ba, trong điều kiện còn tồn tại một nền kinh tế nhiều thành phần thì phải lợi dụng kinh tế thị trường để phát triển nền kinh tế. Thứ tư, phải lợi dụng chủ nghĩa tư bản để xây dựng chủ nghĩa xã hội. V.I.Lê nin còn chỉ ra tính chất đặc biệt quan trọng của việc xây dựng một chính đảng mácxít cầm quyền, chỉ rõ tầm quan trọng của việc xây dựng một nền văn hóa và tư tưởng mới, đề xuất hàng loạt các biện pháp để tăng cường xây dựng chính quyền nhà nước và phát huy nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Nắm bắt thấu đáo tình hình trong nước, nhận thức rõ những vấn đề mới, xuất phát từ hiện thực xây dựng chủ nghĩa xã hội, tôn trọng thực tiễn sống động của hàng triệu quần chúng nhân dân, dũng cảm tìm tòi, mạnh dạn sáng tạo cái mới, vận dụng linh hoạt những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác vào điều kiện cụ thể của nước Nga, đưa ra được con đường thích hợp cho việc xây dựng chủ nghĩa xã hội trong tình hình cụ thể của đất nước. Đó cũng chính là những đóng góp hết sức vĩ đại của Lê nin vào lý luận xây dựng chủ nghĩa xã hội. Điều đó được thể hiện qua hàng loạt các tác phẩm hết sức quan trọng như: “Bàn về hợp tác xã”, “Thà ít mà tốt”, “Làm thế nào để cải tổ Viện kiểm sát công nông”…Thông qua những tác phẩm trên,V.I.Lênin đề xuất ra những ý tưởng mới về việc xây dựng chủ nghĩa xã hội, bao gồm: dùng hợp tác xã làm con đường dẫn dắt nông dần đi vào chủ nghĩa xã hội; phát triển nền đại công nghiệp, thực hiện công nghiệp hóa và điện khí hóa, học tập và sử dụng tất cả những gì có giá trị của chủ nghĩa tư bản, tiến hành cách mạng văn hóa, phát triển sự nghiệp văn hóa giáo dục, tiến hành cải tổ cơ cấu Nhà nước và Đảng, nỗ lực nâng cao tố chất và năng lực cán bộ, sự cần thiết phải chống chủ nghĩa quan liêu, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ sự đoàn kết trong Đảng. Dưới sự lãnh đạo của V.I.Lênin và Đảng Bôn sê vích, nước Nga và sau này là Liên xô đã bước những bước vững chắc trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện thực, chứng minh cho tính cách mạng, khoa học và nhân văn của học thuyết C.Mác, góp phần xây dựng nên chủ nghĩa Mác-Lê nin, cẩm nang quý giá cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên con đường cách mạng.    Tóm lại, trong sự nghiệp của mình, V.I.Lênin đã để lại một tấm gương mẫu mực về sự nghiên cứu, kế thừa và vận dụng chủ nghĩa Mác vào thực tiễn cách mạng nước Nga (sau này là Liên xô)  trong xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện thực. Những di sản mà V.I.Lênin để lại thật sự quý giá, có ý nghĩa phương pháp luận sâu sắc trên hầu hết các lĩnh vực của thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội. Việc tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu lý luận Má -Lênin, tiếp thu những bài học kinh nghiệm về xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện thực mà V.I.Lê nin để lại có ý nghĩa hết sức to lớn trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay./.

CN. Tô Quang Hải                                              Trưởng khoa Lý luận cơ sở

, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật H.1995, t19, tr 47

, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật H.2005, t39, t309-310